تصویر های شاعرانه سیمین بهبهانی و شفیعی کدکنی از - دانلود رایگان
دانلود رایگان به نام یكتا دادار آفریدگار كه دیدگان بشر همواره نگران اوست و چشمان امید به افق عنایت بی علت او دوخته شده و آدمیان را از حكومتش بهره هاست كه ندانند و زندگا
دانلود رایگان
| تصویر های شاعرانه سیمین بهبهانی و شفیعی کدکنی از منظـر نقد زن مدارفهرست مطالب چكیده.. 1 مقدمه. 2 نگاهی به مذهب اصالت زن... 4 دیدگاه اسلام در قبال زن و پاسخ به اشكالات................................... 25 نگاهی گذرا به سیمای زن در ادوار مختلف شعر پارسی..................... 50 زن بود شعر خدا مرد بود نثر خدا................................................ 73 نوع نگاه در ایجاد تصویر......................................................... 85 بررسی و تحلیل تصویر های زنانه............................................. 111 تصاویر در مضامین مشترک سیمین و سرشک.............................. 284 ماحصل این همه گفتار............................................................ 293 فهرست منابع و مأخذ............................................................. 295 چكیده كلمات كلیدی: فمینیسم، زن، تصویر، سیمین بهبهانی، شفیعی كدكنی مقدمه: نگاهی به مذهب اصالت زن 1. چه این كه امروزه با شنیدن كلمه فمینیسم اغلب مخاطبان آن چه را به ذهن متبادر می بینند مسئله زن است. اساسا این واژه فرانسوی و از ریشه لاتین ( femind ) است كه در زبان های انگلیسی و آلمانی تغییر یافته و به شكل ( feminism) به كار برده می شود به طور كلی واژه (feminine) به معنای زن و دال بر جنس مونث است . با این اوصاف لغوی پر بیراه نرفته اند آنان كه با شنیدن این واژه به یاد زن و مسئلهی زنان می افتند. به هر حال هر مكتب یا ایدئولوژی نو ظهور پیامدهایی دارد و از دریچه های مختلفی ظهور و بروز می كند كما اینكه فمینیسم هم دارای گرایش های متعدد است گرچه بررسی گرایش های فمینیستی موضوع این مقال نیست ولی ذكر نام و مختصری از تعاریف برای شناخت بهتر این مكتب خالی از لطف نیست. لیبرال فمینیسم Liberal feminism رادیكال فمینیسم Radical feminism ماركسیسم فمینیسم Marksism feminism سوسیال فمینیسم Social feminism 2 3 نگاهی به تاریخ 4 رفته رفته و به تبع این که زنان کشت و زرع را کشف کردند آنان را مبدع کشاورزی می دانند. زن ها ضمن گردآوری دانه های خوراکی کشف کردند که از هر دانه ای که به زمین نرم می افتد گیاهی می روید و آن گیاه خود دانه های جدیدی می دهد. کشاورزی از همین جا آغاز شد. 5 آن چه از شواهد تاریخی در خصوص سالاربودن زن و مرد بیان می دارند این است که: بر نخستین جوامع بشری، نه نظام مادرسالاری حاکم بوده است و نه نظام پدرسالاری، بلکه زن و مرد، پیش از تاریخ و در آغاز تاریخ، وظایف و مشاغل مختلفی داشتند، ولی همکار و مکمل هم بودند و هیچ چیز از پیش (aprior ) مبین برتری یکی بر دیگری نیست... پس از دوران گردآوری خوراک و شکار، یعنی در عصر نوسنگی ( neolithique )، زن قدرت بسیار می یابد و شأن ومنزلتی بسیار کسب می کند، زیرا در این دوران، کار زن کشاورزی و مشغلهی مرد دامداری است، بنابراین زن به اقتضای کار و اشتغالش، مادر و سرور طبیعت دانسته می شود و کیش و پرستش زن ایزدان رواج می یابد . به هر حال چنین پیداست که دوران نوسنگی، دورهی فرمانروایی مادر است و از قدرت مرد نسبتاً کاسته می شود. 6 مضاف برابداع کشاورزی پاره ای کارهای دیگر چون بافندگی، رشته کردن الیاف و ابداع چرخ کوزه گری نیز به زنان نسبت داده شده و به قدرت آنان در آن دوره افزوده است. از آنجا که در این دوره مشغلهی زنان کشاورزی و مشغلهی مردان دامپروری است چندان که پیش تر ذکر شد نیاز به صنعت و ساختن ابزار نیز برای آن روز جزء حوائجی بود که باید مرتفع می گردید لذا مرد ابزار ساز شد و قدرت را به دست گرفت و از جمله تظاهرات این قدرت، وضع قوانین بود. 7 8 اگر بنا را بر این بگذاریم كه سالار یكدیگر نباشیم بلكه همراه و در كنار یكدیگر باشیم نیمی و بلكه بیش تر مشكل را حل و فصل نموده ایم. كه البته برای دست یافتن به چنین مسئله ای باید رویكرد تربیتی خانواده تغییر پیدا كند. ما نتوانسته ایم به پسران خود یاد دهیم و بسیار كمتر به دختران خود كه زن بودن تا چه حد عظیم و با شكوه است، و اینك زمانی است كه به سوی نور رویم و سیمای جدید زن را به تصویر در آوریم زن بودن رازی بسیار عمیق است كه ارزیابی آن شاید سالی صبر و تحمل لازم داشته باشد. 9 شاید بهتر باشد بگوییم سالیان، چرا كه این رویكرد اشتباه محصول سالیان است و یقینا نیاز به گذشت سالیان دارد تا رویكردی جدید در نسل ها ایجاد و نهادینه شود. امروزه برای بسیاری از مردان حفظ حقوق زنان امری بدیهی و حائز اهمیت است لیكن، آن چه برایشان بدیهی جلوه نمی كند این است كه خود تا چه حد دسیسه می چینند تا بر قدرت زنان سرپوش گذارند حق و حقوق زنان را تا آن حد كه از نظر سیاسی - اجتماعی مطرح است قبول دارند اما، آن چه را كه با نقش فعال زن ارتباط دارد خواه یك گفتگو در عرصه اجتماعی باشد یا در فضای خانواده آن طور كه شایسته است نمی پذیرند. 10 و این همان رویكرد و نوع نگرش نهادینه شده است كه از دوران طفولیت و چه بسا توسط مادر به كودك منتقل شده است. كلمه مرد سالاری متاسفانه، اغلب تقصیر كار بودن مرد را در ذهن تداعی می كند، ولی مقصر دانستن دیگران یكی از عادت ها و رفتار های كلیدی است كه مردم را در نظام هایی كه به آن ها صدمه می زند، ثابت نگه می دارد. تا زمانی كه یكی، دیگری را مقصر شمارد، نه زنان، نه مردان و نه جامعه به عنوان یك كل نمی تواند در جهت بهبودی وضع زن حركتی مثبت انجام دهد. ما باید تصمیم به پیشروی بگیریم و مقصر ساختن را پشت سر بگذاریم. هم زنان و هم مردان به نظامی كه ما در آن همراه با رفتارها و نگرش های اعتیادی روزانه زندگی می كنیم، دوام و پایداری می بخشد. 11 12 زن در اذهان مردم فرانسوی و انگلیسی 13 به هر روی با اثبات انسان بودن زن مدت زمان دیگری طی شد تا در فرانسه بین سال های 1789 و 1793، اندیشه های نوین مربوط به رهایی زن به مذاق زنان جوان انقلابی خوش آمد و پس از" ترمیدور" به سرعت خاموش گردید. دیرکتوار، شورای ملی فرانسه و امپراتوری کوشیدند این خواست ها را به دست فراموشی سپارند. 14جرقهی این اندیشهی آزادیخواهانه همزمان با انقلاب فرانسه زده شد ولی در فراسوی مرز های فرانسه این مشعل به سرعت افروخته شد. 15 اساس این برافروختگی برای جنبش های فمینیستی در کشورهای انگلوساکسون، کانادا و فرانسه از نیمه دوم سدهی نوزدهم [ کلید خورد و داعیه داران این جنبش ] که خواهان حق رأی، حق اشتغال و حق آموزش برای زنان بودند پا به عرصه گذاشتند. 16 ورود زنان به عرصهی قانون و احقاق حق باعث شد تا در بریتانیا مانند سایر نقاط جهان، پیش از انجام اصلاحات قانونی ضروری چنین ایجاب کند که آدمیان در قبال مسألهی حقوقی زنان، چه از جانب مردان و چه از سوی زنانی که با این گونه افکار خصومت می ورزیدند، تغییراتی را بپذیرند. 17 تمرکز در این تغییرات بیش از هر چیز نخست بر حق رأی، ازدواج، طلاق و آموزش متمرکز بود. این در حالی بود که تا پیش از این زنان از دست یابی به چنین حقوقی محروم بوده و به هیچ یک از عرصه های اجتماعی ورود پیدا نمی کردند. زن در اذهان مردم آمریکا 18 این رویکرد جامعهی آمریکا نیز باعث شد جنبش های فمینیستی در آمریکا بیش از اروپا کارایی داشته باشد این جنبشها در اواخر سدهی نوزدهم به صورت باشگاه های زنانه شکل گرفت، که در این محافل زنان می توانستند برای گفتگو دربارهی مسایل خود و یا مسایل سیاسی و اقتصادی روز گرد هم آیند. 19 20 در بررسی های بیش تر در باب به هم خوردن مناسبات میان دو جنس مرد و زن می توان به پاره ای اعتقادات دینی تحریف شده در برخی ادیان و مذاهب پرداخت كه به واسطه مذهب رایج میان اجتماع به شكلی نهادینه شده كه آن را دستوری از جانب خداوند تلقی می كنند و طبیعتا بدان عمل می كنند و كسی حق اعتراض نخواهد داشت. زن در آرای یهودیت و مسیحیت 21 این امر به خاطر اندیشه غالب دینی در میان پیروان این مذاهب است اندیشه ای كه زن را به شدت عنصری نا چیز و بیهوده و فقط من باب تلذد آفریده شده می انگارد؛ چندان كه او را تا حد كالای مبادله ای هم در معرض داد و ستد قرار می دهند یهودیان با استناد به كتاب های مقدّس خود زن را مایه نفرین می دانستند و به پدر حق می دادند كه دختر خردسال خود را بفروشد و زن در نگاه آنان چندان ارزشی نداشت و چون اثاثیه منزل به شمار می آمد. چنان که در تورات موجود آمده است؛ زن از مرگ تلخ تر است و كسانی كه در نزد خداوند شایسته اند از زن رهایی می یابند. 22 23 كما این كه زنی چون حضرت مریم سلام الله نماد یك جامعه بشری است نماد یك مذهب الهی و اسطوره ای مقدس برای همه مذاهب و نیز مایه مباهات زنان لذا اندیشه غالب یهود گریبان دین مسیح را گرفت و كلیسا را نیز دست خوش افكار انحرافی كرد تا بدان جا كه در دوران جامعه پدر سالاری كه بوسیله كلیسا اداره می شد زنان را سركوب می نمودند و حتی زنان بزرگ و شایسته را زیان آور و افسونگر می پنداشتند. 24 غافل از اینكه قدیسه ای چون مریم عذرا مادر پیامبری الهی و صاحب كتاب است، كه بشارت دهنده و پیام آور صلح و مودت بود. چگونه است كه آباء كلیسا خورشید تابناك وجود چنین زن والایی را در مجسمه ها و پیكره های كلیسا به نظاره می نشینند و از عظمت خلق و تربیت فرزندی چون عیسی كه در وجود آمدن او جزهبهای از جانب خدا به طاعت خالص مریم به درگاه حضرت الوهیت، نیست نادیده می انگارند؟ در دنیای مسیحیت تا قرن هفتم میلادی زن را آفریده ای جدا از مرد به شمار می آورند. چناین که در كلیسا های مسیحی درباره منزلت زن اختلاف نظر زیادی وجود داشت. به شهادت تاریخ زنان در گزینش شریك زندگی خود هرگز هیچ اختیاری نداشتند و مردان می توانستند با ربایش، یا به اسارت گرفتن و یا از طریق خریدن، صاحب زنان شوند. 25 زن در آرای اسلامی 26 27 ظهور زن پس از یک دورهی تاریخی سخت 28 با این استدلالات رفته رفته زنان خود را وارد عرصه اجتماع می كنند و حضور خود را رسما به دنیای مردان اعلام می كنند بنیانگذار واقعی فمینیسم، لئون ریشیه است كه در سال 1769 " حقوق زن " را ایجاد می كند و " كنگره بین المللی حقوق زن " را كه در سال 1878 تشكیل می شود سازمان می دهد. در این زمان به موضوع حق رأی هنوز پرداخته نمی شود؛ زن ها به مطالعه حقوق مدنی اكتفا می كنند. 29 و این خود آغاز آشنایی و آگاهی زنان نسبت به قانون جامعه ای است كه در آن زندگی می كنند. فی الواقع با تصویب این امر یعنی مطالعه قانون برای زنان به نوعی به زن اجازه داده شد كه آگاهی كسب كند كما این كه تا پیش از این از حق آگاهی نسبت به امور پیرامون خویش محروم و مهجور بود و جز انجام وظایف قرار داده شده بر دوش او از سوی جامعهی مردانه چیز دیگری از حیات نمی دانست حال سوال اینجاست آیا میان اطمینان سرسختانه و مبتكرانه ای كه تا قرن هجدهم حاكم بود و طنز یا تمكین سرگرم كننده ای كه امروزه رایج است ( فمینیسم ) پیوستگی نگران كننده ای وجود ندارد؟ 30 به دیگر سخن اینكه آیا فمینیسم امروز پاسخگوی آن چیزی هست كه زن به شكل فطری و ذاتی و انسانی بدان نیازمند است؟ باز نگاهی به تاریخ بیفكنیم در ساختار شمالی - خاص جنوب فرانسه و جنوب اروپا و مرز و بوم قبیلی ( Kabyli ) و كوه اطلس و یونان باستان، یعنی به طور كلی سراسر دنیای متمدن یا برّ قدیم - مناسبات با زن چگونه بوده است؟ جامعه سیاسی اقوامی كه خود را متمدن می خوانند، بر حسب سنت، جامعه ای بدون زن است، و آن جامعه برای توجیه این امر شگرف، یعنی طرد نیمی از بشریت، دلیل شگفت انگیزی می آورد كه تا قرن نوزدهم هنوز اعتبار و رونق داشت و آن اینكه تولید مثل منحصراً كار مرد است. پنج قرن پیش از مسیح اُورست ( Oreste ) كه در تراژدی ای به همین نام اورپید ( Euripide )، مادرش كلیتمنستر ( Clytemnestre ) را كشته، به پدر بزرگ مادریش كه از این كار ملامتش می كند، سخنانی قریب به این مضمون می گوید: من به خاطر سنت، پاس تو را نگاه می دارم، اما همه چیز را به پدرم مدیونم كه والد من است. پس پدر است كه مولّد فرزند است و مادر، فقط دایه است و بس. در این جامعه جای زن در حرم و اندرونی است و به مناسبت شایان ذكر است كه حرم داری، از ابتكارات دنیای اسلام نیست، بلكه سنت دیرین مدیترانه است. 31 32 در جای دیگر و به فراخور، بیش تر در مورد زن پارسی سخن خواهیم گفت. اما همچنان كه در سطور بالا اشاره شد مذاهب و سنن حاكم بر اجتماع بنیان فكری و فرهنگی آن جامعه را در بر می گیرد و مورد سیطره خود قرار می دهد وقتی مبانی فكری نشأت گرفته از مذهب نهادینه می شود نویسندگان و نظریه پردازان نیز، هم بر آن مبنا قلم می زنند در سال 1953 سیمون دوبووار در كتاب جنس دوم نوشت: مرد از این مزیت برخوردار است كه خداوند از قانون وضع شده به دست او پشتیبانی می كند، و چون مرد بر زن حكومت می كند، جای خوشوقتی است كه این اقتدار و حكومت از طرف حضرت باری تعالی به او تفویض شده است. 33 اذعان به این امر یعنی صحه گذاردن بر امری لایتغیر كه چون از جانب حضرت الوهیت تفویض شده چون و چرا در آن راه ندارد. این در حالی است كه شخص سیمون دوبووار نویسنده ای معروف در مذهب اصالت زن است كه كتاب وی از جمله مهمترین كتب به جای مانده در مكتب فمینیسم است و اندیشه های موجود در كتاب برآیند دیگری غیر از این نظر یاد شده از وی را دارد. جنس دوم آری یا خیر؟ 34 این خواسته فی الواقع آن نكته ای است كه اگر تحقق یابد زنان من بعد باید این گونه بگویند كه: ما به عنوان زن سختی هایی را كشیده ایم فراموش نخواهیم كرد ولی با دنیایی كه زن را جنس دوم می پندارد مبارزه خواهیم نمود. دنیا ما را جنس دوم و ضعیف نگه داشته تا بتواند ما را كنترل كند. اما ما به این نیرنگ قدیمی تن در نخواهیم داد این تصویر باید دگرگون شود! 35 و آن چه كه باعث این دگرگونی خواهد بود همان تغییر در نوع نگرش های تربیتی است كه پیش تر بدان پرداختیم تشكیك درموجودیت انسانی زن عمده ترین مشكلی بوده است كه موجبات پیدایش استضعاف های پس از آن را فراهم آورده حال این که هر گونه پرسشی كه در باب شخصیت و پیچیدگی وجود زن مطرح می شود در حقیقت پرسشی است كه در مورد انسان و ذات او مطرح شده است؛ با زیر سوال بردن شخصیت زن و همچنین شیوه و حوزه عملكردش در دنیای مردان، در حقیقت انسان و انسانیت به معنای عام و یا لااقل آن بخش كه ممكن است جنبه نا شناخته و شاید شیطانی داشته باشد - البته از دید مردان - زیر سوال می رود؛ 36 چه این كه هر خصیصه مستحسن و یا رذیله ای كه در وجود انسان به ما هو انسان وجود دارد زن و مرد نمی شناسد و هر دو نوع یا جنس را تحت الشعاع قرار می دهد چرا كه ذات انسانی واحد است و متاثر از خلقیات مختص آفریده شده برای انسان، پس در این جا باید گفت خالق یكتا در امر آفرینش گزینش روا نداشته و جنسی را فراتر یا فروتر از جنس دیگر خلق نكرده، لذا تشكیك در انسانیت هر یك از دو جنس تشكیك در منزه بودن ذات باری تعالی است. عشق در باور مرد و زن 37 عشق واقعی ایجاد تملك نمی كند و انحصار نمی آفریند بلكه احترام متقابل نیاز است تا مهر دو سویه درك شود رفتار های امروز مردان و زنان مدعی عشق متاسفانه در بسیاری موارد تداعی كننده همان بازیچه شدن هر دو طرف است اجازه دهید واژه مردان را بسان عاملان قدرت و زنان را بسان حامی به دور اندازیم و جایش تصویری بسازیم كه در آن زنان و مردان هر دو عامل قدرت، حامی و مكمل یكدیگر باشند. 38 این گونه شاید بتوان تعریف دقیق تری از عشق به دست داد كه به گمان نگارنده، منوط به درك وجود زن به طور دقیق از سوی مردان است. وجودی كه آفرینش او قرار و سكون را به عالم بشریت هبه كرد زن آفریده شده تا قلب دنیا را در دست های خود نگه دارد، مشعل دار آتش درون، عشق و شفقت باشد. 39 باید به حال آن دسته افراد تأسف خورد كه نمی توانند یا نمی خواهند به این جنبه از آفرینش دقت نظر كافی و وافی داشته باشند در وجود زن قدرت ذات باری تعالی نهفته است و مصداق جمال الهی است در لطافت و مهرورزی، گرچه این خصایص را می توان در هر دو نوع انسانی زن و مرد سراغ گرفت كه هر دو محصول كارگاه الهی و ربوبی اند و از یك جنس در وجود آمده اند توصیف سونیا جانسون از برابری زن ومرد تحسین بر انگیز است او می گوید: طرفداری از زن، ریشه در فرهنگ قدیم و بسیار گذشته دارد و فلسفه ای است كه پایه های آن بر اساس ارزش هایی كه مرد سالاری به آن ها عنوان صفات ویژه زنان ( مخصوصا وقار، غمخواری، حجب و حیا ) داده است استوار می باشد؛ در حالی كه این ارزش ها مورد نیاز كل بشریت است از میان اصول و ارزش های نهضت طرفداری از زنان كه كاملا از اصول مرد سالاری متفاوت است، برابری جهانی، حل مسائل از طریق صلح آمیز، همزیستی مسالمت آمیز با طبیعت، با یكدیگر و انواع دیگر را می توان نام برد. 40 41 و از این رهگذر باید نتیجه بگیریم كه فمینیسم آن گونه كه در هنگام ظهور و بروز خود رویای جهانی برابر و بدون تبعیض را در سر می پروراند چندان به هدف خود نائل نشد كه هیچ حتی در قبال عمده ترین شعار خود یعنی خارج كردن زن از استضعاف نیز نتوانست آنگونه كه بایسته و شایسته است به اهداف تعیین شده دست یابد. در خصوص این مقوله باز هم در سطور آینده خواهیم گفت. تخریب چهرهی زن در کلام بزرگان 42 اگر بتوانیم نظریات و گفته های محیّرالعقول برخی مبتكرین، متفکرین و عالی رتبگان را از ذهن بشریت پاك كنیم و از این جنگ و كشمكش ساخته و پرداخته ذهن های پریشان برخی كسان خویشتن را برهانیم. 43 44 45 46 47 و در جای دیگر می فرمایند: زن حیوانی است كه نه استوار است و نه پایدار. 48 49 50 51 شوپنهاور هم در اظهار نظری همداستان با اگوستین قدیس گفته است: زن حیوانی است با گیسوان بلند و افكار كوتاه. 52 53 54 و در جای دیگر می گوید در خبر است كه زنان را از ضعف و عورت آفریده اند، داروی ضعف ایشان خاموشی است و داروی عورت ایشان، خانه برایشان زندان كردن. ( كیمیای سعادت جلد 1 ص 314 ) 55 56 57 و علت آن را نیز این می داند كه سرمایه داران و كارخانه داران انگلیس بودند كه به خاطر منافع مادی این قدم را به نفع زن برداشتند. 58 این نمونه ها و صدها از این دست در انواع و اقسام كتب آورده شده و همه و همه آدمی را به این نقطه نظر می رساند كه مذهبی چون اصالت زن یا فمینیسم باید خواستگاهی غربی داشته باشد. 59 60 حال اگر نماد عشق بر کرهی خاک را چندان که همه بدان قائلند زن بدانیم پر واضح است که غربیان نسبت به شرقیان دیرتر متوجه وجود اسرا رآمیز و الهی زن و به تبع آن گرمای عشق شده اند. 61 این قضاوت عادلانه از سوی یك غیر ایرانی خود نشان دهنده تمایز و تفاوت افكار حاكم بر شرق و به خصوص ایران است در قیاس با مغرب زمین؛ باری، در سرزمین های اسلامی هر قدر خانواده ای اصیل تر و شریف تر باشد، مراقبتی که از زنان خود به عمل می آورد بیش تر است. 62 نگاهی به اساطیر ایرانی نیز می تواند شاهد خوبی بر این مدعا باشد شاهدی كه بر برابری زن و مرد از ریشه گیاهی آن ها كه اندیشه ای اساطیری است آغاز می شود مشی و مشیانه بر آورده شدند یكی بر دیگری پیوسته و هم بالا و همدیس، میان ایشان روان بر آمد. به هم بالایی، ایشان چنان بودند كه پیدا نبود كه كدام نر و كدام ماده و كدام آن روان، هرمزد آفریده است. شباهت در خلقت و هم بالا و همدیس بودن آنان پایه تساوی ارزش و احترام زن در ایران باستان است. نُه ماه ریواس پیكر بودند، پس به مردم پیكری گشتند هرمزد به مشی و مشیانه گفت: مَردُمید، پدر و مادر جهانیان اید، شما را با برترین عقل سلیم آفریدم جریان كارها را به عقل سلیم به انجام رسانید، اندیشه نیك اندیشید، گفتار نیك گویید، كردار نیك ورزید و دیوان را مسائید. تمامی سفارش ها به مشی و مشیانه مساوی است و هر دو با برترین عقل سلیم آفریده شدند و كسی در این میان ناقص العقل نیست. هنگامی كه یكی به دیگری اندیشید هر دو نخست این را اندیشیدند كه او مردم است. تصور نخستین زن و مرد نیز كاملا مساوی است. 63 اینكه بارها در خلال نوشتار به مبنای اندیشه بشری اشاره شد به خاطر تأكید این موضوع است كه در بالا ذكر آن رفت و نیز مذهب و آیین حاكم بر اجتماع كه خود فرهنگ ساز است. زن در آرای زرتشت 64 اگر بخواهیم نمونه ای از تعلیم و تربیت، كسب آگاهی و حضور در اجتماع را در روزگار پیشین ایران سراغ بگیریم می توانیم بگوییم كه در بعضی موارد زنها وظایف دستوری و روحانیت را نیز عهده دار می شدند و البته آنان که این گونه مسئولیت ها را قبول می كردند، تحصیلاتشان از مبانی تعلیمات ابتدایی تجاوز نمی نموده است. در این رویكرد به قابلیت زنها برای مقام قضاوت اشاره رفته است و صریحاً ذكر شده كه زنانی را كه تحصیل حقوق نموده اند برای مقام قضاوت بر مردانیكه از آن بی بهره اند، ترجیح باید داد. 65 اندكی دقت در امور گذشته و باستانی ایران انسان را به این نتیجه می رساند كه اندیشه دینی زرتشت و مبانی فكری حاكم بر فرهنگ باستانی بی شباهت به مبانی دین مبین اسلام نیست و به عبارت دیگر می توان گفت پیش درآمد دین و مذهب مترقی اسلام در ایران بوده است. 66 زن در اندیشهی اعراب جاهلی 67 اما به طور كلی این روحیه آزادی و استقلال طلبی حاكم بر اعراب همه زنان عرب را در بر می گیرد گرچه در بالا اشاره به عدم استطاعت مرد در گرفتن كنیز یا همسر بیش تر شد و آن را واسطه تكریم همسر قرار می داد اما زنان عرب دردوره جاهلیت از خود استقلال و اراده داشتند و دارای آزادی و مقام بودند و عده ای از آنان در جنگ و سیاست و ادب و شعر و تجارت و صنعت بنام گشته، بخصوص پس از ظهور اسلام كه استعداد نهفته آنان پدیدار شد و در اوایل اسلام زنان مشهوری از میان عرب بیرون آمدند كه از حیث عقل و رأی و تدبیر و دلیری ضرب المثل گشته و بیش ترشان از مدینه مركز اسلام برخاستند. غالباًً مردان عرب در دوره جاهلیت اختیار ازدواج را به دختران وا می گذاردند و بدون رضایت دختران به زناشویی آن ها رضایت نمی دادند. زنان عرب در دوره جاهلیت همراه مردان به میدان می آمدند، مشك به دوش می گرفتند، سپاهیان را آب می دادند و زخمی ها را معالجه می كردند. 68 دریافت فایل جهت کپی مطلب از ctrl+A استفاده نمایید نماید |