مبانی نظارت بر ولی فقیه و مسؤولیت وی از منظر فقه - دانلود رایگان
دانلود رایگان پایان نامه مبانی نظارت بر ولی فقیه و مسؤولیت وی از منظر فقه سیاسی
دانلود رایگان
مبانی نظارت بر ولی فقیه و مسؤولیت وی از منظر فقه سیاسیمبانی نظارت بر ولی فقیه و مسؤولیت وی از منظر فقه سیاسی مقدمه: رهبرى وهدايت جامعه درطولتاريخ حيات انسانى، همواره يكامرمهم سياسى، فرهنگى، اجتماعى و تربيتى بوده است؛ زيرا رهبران سهمى تعيين كننده در رشد يا انحطاط جوامعو ملّتها داشته و دارند. اهميت رهبرى در جامعه از آن جهت است كه زندگى اجتماعى و ويژگىهايش ايجاب مىكند که فرد يا افرادى براى سامان دادن به امور مشترك ميان انسانها در جامعه، به رهبرى و هدايت آنان همت گمارند و براى جلوگيرى از هرج و مرج و بىنظمى، برنامهريزى كنند و آن را به اجرا درآورند. اسلام که به عنوان دین كامل و جامع براى تمام نسلها و در همهی زمانها و مكانها از طريق وحى بر آدمى عرضه شده است، به رهبرى و هدايت جامعه توجهى ويژه دارد. وجود پيامبران الهى و ائمهی اطهار (ع)، خود نشان دهندهی اهميت رهبرى و هدايت جامعه به سوى كمال است. در باور شیعه، پس از پيامبر (ص)، امامان معصوم (ع) از سوى خداوند مسؤوليت رهبرى سياسى جامعهی اسلامى را بر عهده داشتهاند و يكى پس از ديگرى، رهبرى و هدايت معنوى و دينى جامعه را نيز عهدهدار میشدند. اساساً در دین اسلام، رهبرى معنوى و زمامدارى سياسى جدايى ناپذيرند. هر چند در زمان غيبت دوازدهمين امام معصوم (عج) شخص معينى براى رياست حكومت تعيين نشده است، ولى با توجه به آيات قرآن و روايات معصومين (ع) دربارهی ملاكهاى حاكم و زمامدارسياسی،مشخصمىشودكهرهبرىجامعهبرعهدهیفقيهانوكارشناساندينىاست؛چراكه ازآنان بهعنوانجانشينانپيامبر(ص)، امينانرسولان،دژهاىاسلام،حاكمانمردمووارثان پيامبران ياد شده است. اين روايات بر حاكميت الهى فقيه و لزوم گردن نهادن مردم به اينگونه ولايت و رهبرى تصريح دارند. قانون اساسی ايران كه پس از پيروزى انقلاب اسلامی در سال 1358 ه.ش. تدوين شد و به تصويبخبرگانرسيدواكثريتمردمهمبهآنرأىدادند،ازاجتهادفقيهانجامعالشرايط بر اساس كتاب و سنت معصومين (ع) به عنوان يكى از پايههاى نظام جمهورى اسلامى ايران ياد كرده و ولايت امر و امامت امّت در زمان غيبت حضرت ولى عصر (عج) را بر عهدهی فقيه عادل، باتقوا، آگاه به زمان، شجاع، مدير و مدبّر گذاشته است. بر همين اساس در نظام جمهورى اسلامى ايران، ولايت فقيه با اختيارات و ويژگىهاى خود در رأس هرم قدرت جاى دارد. 1. بیان مسأله نظارت بر قدرت از مباحثی است که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مورد توجه قرار گرفته است و در حیطهی مباحث فقهی دارای اهمیتی ویژه است و امروزه به عنوان ابزاری کارآمد و مهم در کنترل قدرت و جلوگیری از سوء استفاده از آن و وسیلهای برای هدایت و راهنمایی رهبران جامعهبهسمتاهدافوآرمانهایانقلاباسلامیمیباشد.نظارتپذیریوپاسخگوییحاکمان است که موجب افزایش پویایی و تضمین کنندهی سلامت و ایمنی در برابر مفاسد قدرت و نیز استحکام حاکمیت میباشد. مسألهی مهم در این مورد آن است که آیا این نظارت در دین اسلام دارای مبنا میباشد و آن مبانی کدام است؟ این پایاننامه با تبیین فقه سیاسی، مبانی نظارت بر ولیّ فقیه و چگونگی این نظارت که بر عهدهی عموم مردم و خبرگان ملّت نهاده شده و همچنین ضرورت و اهمیت آن را ارائه نموده است. 2. ضرورت تحقیق ضرورت نظارت بر همهی مراتب سلسلهی قدرت، بر اساس مبانی دینی و موازین حقوقی ثابت است و در نظام سیاسی اسلام با تأکید بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. مجلس خبرگان به عنوان اصلی ترین نهاد نظارتی بر رهبر، نظارت مؤثر بر عملکرد رهبر را به صورت جدی بر عهده دارد. از آنجا که نظارت بر رهبری عالی ترین سطح نظارت در نظام جمهوری اسلامی ایران است، پیش از بحث از چگونگی نظارت، بررسی مبانی فقهی این نظارت ضرورت خواهد داشت. نظارت بر ولیّ فقیه، یکی از دغدغههای مهم حقوق اساسی است. با عنایت به لزوم دارا بودن شرایط خاص و گسترهی وظایف و اختیارات ولیّ فقیه که عالیترین مقام رسمی است و در جایگاه ولایت و امامت امّت تکیه زده است، این موضوع حساسیتی فوقالعاده مییابد. با درک این مطلب که رویکردهای افراطی و تفریطی در مرحلهی نظارت بر او میتواند پیامدهای جبران ناپذیری داشتهباشد، باید این مسأله موردکاوش قرار گیرد. قانوناساسی جمهوریاسلامیایران نیز دراصول خود بر حاکمیت دینی و ولایت فقیه تأکیدکرده است. با توجه به اهمیت نهاد رهبری، یکی از بایستههای پژوهشی در حقوق اسلامی ایران در موضوع رهبری، نظارت بر اوست که از اهمّ وظایف مجلس خبرگان میباشد. 3. اهداف تحقیق در مجموع میتوان اهداف تحقیق را در موارد زیر خلاصه کرد: ـ تبیین مبانی و اصول اسلام در نظارت بر ولیّ فقیه و مسؤولیتهای او. ـ تشریح زمینههای نظارتی بر ولیّ فقیه. ـ تبیین مراجع، عوامل و روشهای اعمال نظارت نظام و مردم بر ولیّ فقیه. ـ تشریح حدود و قلمرو اعمال نظارت توسط مجلس خبرگان رهبری. ـ ارائهی زمینههای نظارتی اعمال شده بر ولیّ فقیه، متناسب با وظایف مجلس خبرگان رهبری. دریافت فایل جهت کپی مطلب از ctrl+A استفاده نمایید نماید |