بررسی اثر سطوح مختلف سولفات آمونیوم بر عملکرد و - دانلود رایگان
دانلود رایگان اين پژوهش به منظور بررسي اثرات سولفات آمونيوم بر ويژگي هاي سه رقم اسفناج در سال 1390 در منطقه بويراحمد، انجام گرفت. آزمايش به صورت فاكتوريل: فاكتور اول شام
دانلود رایگان
| بررسی اثر سطوح مختلف سولفات آمونیوم بر عملکرد و اجزای عملکرد، میزان آهن و نیترات در سه رقم اسفناج در منطقه یاسوجچکیده اين پژوهش به منظور بررسي اثرات سولفات آمونيوم بر ويژگي هاي سه رقم اسفناج در سال 1390 در منطقه بويراحمد، انجام گرفت. آزمايش به صورت فاكتوريل: فاكتور اول شامل سطوح مختلف كود سولفات آمونيوم (صفر، 150 و 300 كيلو گرم در هكتار) و فاكتور دوم شامل ارقام اسفناج (خاردار ايراني، هيبريد و واريوفلاي) در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام گرفت. ویژگی های رشد همچون شاخص سطح برگ، میزان سبزینه، نیترات برگ، نیترات دمبرگ، آهن برگ، آهن دمبرگ، عملکرد، طول برگ، عرض برگ، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی و وزن تر و خشک ریشه مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج نشان داد که تیمار سولفات آمونیوم بر صفات اندازه گيري شده شاخص سطح برگ، میزان سبزینه، نیترات برگ، نیترات دمبرگ، آهن برگ، آهن دمبرگ، و عملکرد اثر معنی دار داشت. به طوریکه بیشترین شاخص سطح برگ، میزان سبزینه و نیترات برگ در تیمار 150 کیلوگرم در هکتار سولفات آمونیوم مشاهده گردید. سطوح مختلف کودی بر میزان آهن در برگ و دمبرگ معنی دار و بیشترین میزان آن در تیمار 300 کیلوگرم در هکتار مشاهده گردید. فاکتور ارقام مختلف اسفناج بر ویژگی هایی از قبیل میزان سبزینه، عملکرد، طول برگ، عرض برگ، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی و وزن خشک ریشه اثر معنی داری از خود نشان داد به طوریکه بیشترین میزان شاخص سطح برگ، عملکرد، طول برگ، عرض برگ، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی و وزن خشک ریشه در رقم هیبرید بدست آمد. همچنین نتایج نشان داد زمانی که میزان سولفات آمونیوم از 150 به 300 کیلوگرم در هکتار افزایش یافت، ویژگی درصد ماده خشک اندام هوایی، شاخص سطح برگ، طول برگ و عرض برگ کاهش یافت. بر اساس نتایج این تحقیق، کاربرد 150 کیلوگرم در هکتار سولفات آمونیوم جهت بهبود صفات کمی و کیفی اسفناج رقم هیبرید در یاسوج قابل توصیه می باشد. كلمات كليدی: اسفناج ، آهن، رقم، سبزينه ، سولفات آمونيوم، نيترات فصل اول 1-کلیات تحقیق 1-1- مقدمه اسفناج بومی آسیا و به احتمال زیاد بومی ایران می باشد. تاریخ نشان می دهد که این سبزی در 2000 سال قبل در ایران کشت می شد و ایرانیان باستان به خواص آن پی برده بودند. اسفناج در سال 1100 میلادی از ایران به اسپانیا برده شد، سپس از اروپا به آمریکا انتقال یافت مردم چین در سال 764 میلادی آن را کشت می نموده اند و از آن به عنوان سبزی استفاده می کرده اند (دانشور، 89). گرچه اسفناج توسط نسلهای زیادی کشت و زرع می شد لیکن اهمیت تجارتی خود را نسبتاً دیر پیدا نمود مصرف آن در رژیم غذایی بسیار توصیه شده و به عنوان یک سبزی برگی مهم که مصرف آن رو به کاهش می باشد باقی مانده است هزینه های تولید و برداشت اسفناج در هکتار عمدتاً بخاطر عملیات مکانیزه بسیار پایین است اسفناج برای تهیه فراورده نیاز به کارگر کمتری نسبت به سایر محصولات بجز نخود فرنگی سبز و ذرت شیرین دارد (دبلیوور و مک کلوم، 1379). برگ اسفناج غنی از ویتامین های AوB3 و C و حاوی املاح معدنی از قبیل آهن و پتاسیم می باشد و در اسفناج تازه 1/3 میلی گرم آهن وجود دارد که از این نظر سرآمد همه سبزی هاست گیاه اسفناج به عنوان غذا و دارو کشت می گردد (پیوست، 1388). اسفناج از مهمترین سبزی های برگی است که غنی از عناصر غذایی مختلف بوده و اهمیت مواد غذایی موجود در آن در سلامتی بشر بخوبی روشن شده است (2002، Welch). افزایش جمعیت دنیا باعث افزایش تقاضای مواد غذایی شده و از طرف دیگر و رود بیش از حد نیتروژن به آب یکی از مشکلات زیست محیطی به شمار می آید به کارگیری روشهای جدید مدیریتی که براساس افزایش کارایی نیتروژن و آب استوار می باشد می تواند علاوه بر افزایش کمی و کیفی تولید کشاورزی سبب ارتقای سطح سلامت جامعه شود و در این بین انتخاب نوع، مقدار و زمان مصرف صحیح کود می تواند در افزایش کارایی بسیار موثر باشد (IFA, 2007). در حال حاضر سالیانه حدود 98 میلیون تن نیتروژن به صورت انواع کودهای شیمیایی در جهان مصرف می شود و در ایران نیز از 2/4 میلیون تن کود مصرفی بیش از 60 درصد آن را کودهای نیتروژنی تشکیل می دهد که با توجه به تولید 85 میلیون تن محصولات کشاورزی کارایی آن پایین است (ملکوتی و همکاران، 1387). امروزه از کودها به عنوان ابزاری برای نیل به حداکثر تولید در واحد سطح استفاده می شود ولی مصرف کود باید بتواند علاوه بر افزایش تولید، کیفیت محصولات کشاورزی را ارتقا داده و ضمن آلوده نکردن محیط زیست، به خصوص آبهای زیرزمینی، تجمع مواد آلاینده نظیر نیترات را در اندامهای مصرفی محصولات زراعی به حداقل مقدار ممکن تنزل دهد تا سلامتی انسان و دام نیز تامین شود (ملکوتی، 1384). نیتروژن یکی از عناصر مورد نیاز گیاه می باشد و بیشتر از سایر عناصر در تغذیه گیاهی مصرف می شود. گرچه 78 درصد حجم هوا را نیتروژن تشکیل می دهد ولی کمبود آن در گیاه بیش از سایر عناصر دیده می شود از نشانه های کمبود نیتروژن، کمی رشد، زردی، کوچک ماندن برگها می باشد (خوشخوی و همکاران، 1389). نیترات در گیاه معمولاً در آوندها ذخیره می شود بنابراین دمبرگها و ساقه مملو از نیترات هستند نیترات برای انسان و حیوان مضر نیست ولی در حالت نیتریت که توسط باکتری های احیاء کننده در جریان حمل و نقل و یا در اسفناج های انباری و یا در غذاهای باقی مانده حاوی اسفناج بوجود می آید برای سلامتی مضر است از ترکیب نیتریت با آمین ها و یا آمیدها ترکیبات سرطان زای نیتروز آمین یا نیتروزآمید بوجود می آیند (پیوست، 1388). آهن یکی از عناصر کم مصرف و ضروری برای تغذیه و رشد گیاهان، حیوانات و انسان محسوب می شود و وجود غلظت مناسبی از این عنصر در بافتهای گیاهان نه تنها برای رشد و عملکرد مطلوب گیاهان بلکه در زنجیره غذایی برای رشد و سلامتی حیوانات و انسان ضروری است (1998، Berdainer and Atkins). در سالهای اخیر بروز کمبود عناصر کم مصرف در گیاهان زراعی مختلف به دلیل کشت متراکم، فرسایش خاک سطحی، آبشویی، استفاده از کودهای شیمیایی با درصد خلوص زیاد، به زیر کشت بردن خاکهای فقیر، pHزیاد، آهکی بودن خاکها و کیفیت نامناسب آب آبیاری گسترش داشته، که سبب گسترش کمبودهای عناصر غذایی کم مصرف در حیوانات و انسان شده است به طوری که 50% مردم جهان از کمبود عناصر کم مصرف رنج می برند. بهترین روش جلوگیری از بروز کمبودهای عناصر غذایی، مصرف مواد غذایی حاوی مقادیر کافی از این عناصر در رژیم غذایی متعادل می باشد. در این راستا افزایش تولید مواد غذایی و افزایش غلظت این عناصر در مواد غذایی مصرفی انسانها و دامها اهمیت ویژه ای دارد (نجفی زاده و همکاران، 1389). 1-2- اهمیت غذایی سبزی ها تحقیقاتی که توسط متخصصان و کارشناسان علوم تغذیه صورت گرفته بیانگر آن است که برای سالم زیستن و از زندگی لذت بردن باید مصرف سبزی جات و میوه جات در غذای روزانه به 80 درصد حجم کل غذا برسد در حالیکه مواد پروتئینی و مواد قندی مانند گوشت، تخم مرغ، پنیر و نشاسته فقط 20 درصد بقیه را تشکیل می دهد (حسنی زاده، 1383). امروز برای متخصصین ثابت شده است که بین غذایی که به مصرف می رسد و بروز سرطان رابطه وجود دارد و در افرادی که در مناطق روستایی زندگی می کنند، چون بیشتر سبزی مصرف می کنند کمتر مورد حمله بیماری های خطرناک از قبیل سرطان قرار می گیرند (دانشور، 1389). اما افرادی که به شهرها مهاجرت نموده اند و به غذاهای شهری عادت کرده اند موارد بیماری سرطان در آنها بیشتر مشاهده شده است (حسنی زاده، 1383). از نظر مردم عادی ارزش غذاها فقط در کالری موجود در آنهاست ولی بدن انسان علاوه بر انرژی نیاز به مقادیر معین پروتئین، املاح و ویتامین ها دارد و به این دلیل متخصصین تغذیه همانطور که به رسانیدن تعداد لازم کالری به بدن اهمیت می دهند، متعادل بودن غذا را نیز مهم می دانند (خوشخوی و همکاران، 1389). سبزی ها اشتها آور بوده و به علت سلولز فراوان، دیر هضم و محرک و اهمیت بالایی در زندگی انسانی دارند. یک ماده غذایی بایستی دارای ویژگی هایی باشد که از آن جمله می تواند خوش طعم بودن، سیر کنندگی و بهداشتی بودن و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه بودن آن است سبزی ها اکثراً بی واسطه به مصرف انسان رسیده و فاقد ضایعات ناشی از تغییر و تبدیل هستند. در صورتی که این ضایعات در جانوران گیاهخوار که با گیاهان تغذیه شده و فرآورده هایی نظیر شیر، تخم مرغ و گوشت تهیه می کنند بسیار است (سینگ و همکاران، 1386). 1-2-1- ویتامین ها بسیاری از مواد مورد احتیاج بدن که وجود آنها حتی به مقدار بسیار کم برای ادامه حیات ضروری است (ویتامین ها)، در غذاهای حیوانی یافت نمی شود یا بسیار کم است. در صورتیکه در سبزی ها به میزان زیادی وجود دارد برای ادامه زندگی و سلامت اغلب سلولهای بدن، وجود ویتامین های مختلف امری لازم و حیاتی است. ویتامین ها مستقیماً در ساختار نگاهداری نسوج بدن کمک نمی کنند بلکه در ظریف ترین و حیاتی ترین اعمال و کارهای داخلی سلول دخالت دارند (دانشور، 1389). ویتامین ها از جمله مواد آلی ضروری هستند که مقدار کافی آن می تواند در بسیاری از عملیات فیزیولوژیکی بدن تاثیر گذاشته و باید وارد بدن شوند زیرا بدن قادر به ساخت همه آنها نیست کمبود سبزی در تغذیه باعث کمبود و ویتامین ها و سایر مواد موثر در بدن می گردد که موجب بروز بسیاری از بیماری هاست (پیوست، 1388). کمبود کامل ویتامین که در قدیم بسیار رایج بود منجر به بیماری های مختلفی در انسان می گردد به آویتامینوز (Avitaminose) معروف است که بیماری آویتامینوز به علت تغذیه تک ماده ای در زمان طولانی بروز می کند (پیوست، 1384). بر اثر درست و صحیح مصرف نکردن ویتامین ها به مرور زمان ممکن است بیماری های مختلفی در بدن انسان بروز کند (دانشور، 1389). از جمله این بیماری ها می توان بری بری در نتیجه کمبود ویتامین B1، شب کوری و اگزو فتالمی در اثر کمبود ویتامین Aو نرمی استخوان به دلیل کمبود ویتامینD را نام برد. اسفناج دارای انواع ویتامین های C ,B ,A می باشد و ویتامینDتقریباً در تمام سبزی جات وجود دارد (دبلیوور و ملک کلوم، 1379). ویتامین A موجود در مواد غذایی به واسطه نیترات های موجود در کود شیمیایی و همچنین بوسیله حفظ کننده های مواد غذایی نابود می شود (احمدی زارع، 1386). 1-2-2- انرژی کربوهیدراتها، پروتئین و چربی ها جز و مواد اولیه انرژی محسوب می شوند و مقدار این مواد در سبزی ها در مقایسه با سایر مواد غذایی بسیار کم است (پیوست، 1388). دانش تغذیه ی صحیح که بیشتر مبتنی بر ارزش بیولوژی و کیفیت غذاهاست برای سلامت و بهداشت بدن ضروری است. از آنجایی که امروزه با تغییر روش کار و زندگی، اکثر کشورهای دنیا از فعالیت بدنی به میزان زیاد کاسته شده است، بنابراین استفاده از مواد غذایی کم انرژی سبب می شود تا عوارض ناشی از غذاهای متراکم حیوانی پیشگیری شود. سبزی ها به دلیل داشتن انرژی پایین و به لحاظ تناسب صحیح مواد غذایی و مواد انرژی زا جزو غذاهای مدرن امروزی محسوب می شوند ( سینگ و همکاران، 1386). هر فرد باید در جیره غذایی روزانه خود، مقداری محصول های باغبانی که انرژی و پروتئین چندانی ندارند ولی در عوض از نظر املاح و ویتامین ها بسیار غنی هستند مصرف کنند (خوشخوی و همکاران، 1389). مواد غذایی میکرونیتروشن مانند ویتامین ها و مواد معدنی به تنهایی ایجاد انرژی نمی کنند ولی مواد مغذی ماکرونیتروشن مانند نشاسته، چربی، پروتئین به شرطی ایجاد انرژی می کنند که به اندازه کافی میکرونیتروشن داشته باشند تا آزاد شوند (مندل، 1387). 1-2-3- املاح معدنی سبزی ها و میوه ها حدود 8 تا 20 درصد املاح معدنی دارند مواد معدنی ضروری در سبزی ها به صورت ماکرومیکروالمانها وجود دارند. ماکروالمانها، پتاسیم (K)، کلسیم (Ca)، سدیم (Na)، منیزیم (Mg)، فسفر (P) و کلر (CL) تعلق دارند از گروه میکروالمانها می توان آهن (Fe)، روی (Zn)، مس (Cu)، منگنز (Mn)، ید (I) و مولیبدن (Mo) را نام برد (پیوست، 1388). با اهمیت زیادی که ویتامین ها دارند بدون مواد معدنی اثر بخشی آنها ناچیز است با وجود اینکه بدن می تواند بعضی ویتامین ها را خود تولید نماید ولی قادر به ساخت مواد معدنی نیست مواد گیاهی و میوه جات بیشتر از اغذیه حیوانی عناصر معدنی را به بدن می رسانند. مواد معدنی مانند سایر مواد مغذی بر زندگی، سلامت و بهبود بیماری ها موثر هستند (احمدی زارع، 1386). چربی زیاد، اسید اکسالیک که در اسفناج وجود دارد مانع جذب کلسیم می شود. در بورانی که عبارت است از (ماست و اسفناج پخته)؛ اسفناج کلسیم ماست را از بین می برد و آهن اسفناج نیز خنثی می شود. (مندل، 1387). املاح معدنی سبزی ها برخلاف املاح معدنی حیوانات بیشتر به صورت ترکیبات قلیایی هستند و می توانند ترکیبات اسیدی ناشی از مصرف گوشت، پنیر و سایر مواد غذایی و حیوانی در معده را خنثی کنند (پیوست، 1388). مواد معدنی برای رشد بدن انسان لازم است، کلسیم، آهن و فسفر به مقادیر بالا برای انسان لازم و به مقدار کافی در دیگر انواع مواد غذایی موجود نبوده، در صورتی که در سبزیجات به قدر کافی یافت می شود و همچنین عناصر ید و سدیم نیز بوسیله سبزیجات تامین می شوند. این مواد معدنی به مقدار کم در سبزیجات موجود بوده ولی برای رشد مطلوب تر و تامین سلامت انسانی ارزشمند می باشند به علت وجود مواد معدنی، سبزیجات به عنوان غذایی حمایت کننده تلقی شده و تصور بر این است که برای انسان های گیاهخوار خیلی مفید می باشد (سینگ و همکاران، 1386). 1-2-4- پروتئین، چربی، کربوهیدراتها سبزی ها از نظر دارا بودن مواد پروتئینی، ترکیبات قندی و به لحاظ داشتن مقدار قابل توجهی سلولز که باعث سهولت هضم غذاها می شود نقش بسیار مهمی را در تغذیه انسان ایفا می کنند (دانشور، 1389). این مواد در گوشت و لبنیات بیشتر موجود است تا در سبزیها. پروتئین کامل از هشت آمینواسید اصلی تشکیل شده اند و در ساخت بافتهای بدن نقش دارند. پروتئین کامل در اعضای حیوانات مثل گوشت مرغ، کبک، ماهی و ... و دیگر غذاهای دریایی، تخم مرغ، شیر و پنیر وجود دارد (مندل، 1387). 1-3- اهمیت اقتصادی سبزی ها با توجه به موارد مختلف استفاده از سبزی ها در تغذیه روزمره و نیز بدلیل خصوصیات طعم و مزه و مفید بودن آن در حفظ سلامتی و تندرستی، امروزه تعداد زیادی از سبزی ها جزء و غذاهای اصلی و ضروری بشمار می آیند تولید سبزی از نظر اقتصاد ملی و محلی بسیار با اهمیت می باشد (پیوست، 1388). فلات ایران مرکز پیدایش و تنوع ژنتیکی بسیاری از سبزی ها و از دیرباز مهد پرورش بسیاری از آنها بوده است سبزی ها از گذشته جایگاه مهمی در تغذیه مردم ایران داشته اند و هنوز هم مصرف سرانه سبزی در ایران بیشتر از سایر کشورهاست (خوشخوی و همکاران، 1389). با توجه به دوره رشد سبزی ها که اکثراً دوره زندگی کوتاهی دارند و با مقایسه با سایر محصولات کشاورزی (مثلاً میوه ها) که دوره رشد طولانی دارند، جایگاه مخصوص سبزی ها مشخص می شوند. بنابراین با کاشت سبزی ها و فروش آنها در بازارهای جهانی، سالیانه میلیونها دلار ارز به کشور خود وارد می نماییم تا بدین وسیله هم موقعیت مالی تولید کنندگان بهبود یابد و هم وضع اقتصادی کشور تثبیت شود (دانشور، 1389). سبزی ها از نظر راندمان در واحد سطح در واحد زمان نسبت به غلات و محصولات دیگر زراعی در سطح بالاتری قرار دارند. بنابراین از نظر اقتصادی بسیار با اهمیت می باشند (سینگ، 1386). 1-4- تاریخچه کشت سبزی ها در ایران ایران یکی از اولین کشورهای دنیاست که در آن کشاورزی و تمدن شروع شده و انسان اولیه برای نخستین بار در فلات ایران به کشت و زرع و پرورش دام دست زده است (خوشخوی و همکاران، 1389). تألیفی به زبان پهلوی در علم نجوم وجود دارد که از منابع دوره ساسانیان بوندهشن اخذ شده و در آن آگاهی های گسترده ای درباره کشت گیاهان صنعتی و صحرایی، درختان میوه گوناگون و سبزی ها در ایران، زمان ساسانیان در دسترس می گذارد و معلوم می کند که در آن زمان نه تنها غلات و درختان بارده و بی بار و تزئینی تولید می شده، بلکه به کشت و تولید گیاهان دارویی، صنعتی و ... اهتمام داشته اند (باقری زنوز، 1382). بعد از ساسانیان، ابومنصور موفق الهروی (قرن چهارم هجری) در کتاب خود الابنیه فی حقایق الادویه از تعداد بسیاری از گیاهان باغبانی یاد کرده است بنا به گفته او در ایران سبزی هایی چون اسفناج، باقلا، خربزه، هندوانه، بادمجان، ریحان، پیاز، سیر، نخودفرنگی، کاهو، جعفری، مارچوبه، کاسنی، هویج، شوید و .. کشت می شده و مردم از آنها استفاده می نموده (خوشخوی و همکاران، 1389). در اثر حمله مغول، کشاورزی ایران به سختی لطمه دید و در بسیاری از مناطق، از بیخ و بن نابود گردید اما در زمان غازان خان تیموری در سایه همت و کوشش های گسترده از نو تا حدودی احیاء و مرمت گردید (باقری زنوز، 1382). اولین جنبش به طرف کشاورزی مدرن در زمان صدارت میرزاتقی خان امیرکبیر به وجود آمد. این مرد لایق و کاردان، سعی وافری نیز، در پیشبرد کشاورزی نمود و ضمن وارد کردن انواع بذور اصلاح شده، با متخصصان خارجی هم قراردادهایی منعقد ساخت و کشاورزی ایران را بسوی پیشرفت سوق داد. در اوایل قرن چهاردهم هجری قمری ارقام مختلف سیب زمینی از خارج (اروپا) به ایران وارد گردید و به این ترتیب وضع کشت انواع مختلف سبزی روز به روز بهتر شد و به صورت امروزی درآمد (دانشور، 1389). 1-5- خصوصیات گیاهشناسی اسفناج نام علمی اسفناج Spinacea oleracea می باشد که متعلق به تیره Chenopodiaceae است (دانشور، 1389). گیاهی است یک ساله و روز بلند که پس از سبز شدن تولید برگهای طوقه ای (Rosette) می کند به این ترتیب برگها در یک سطح و در اطراف ساقه کوتاهی به طول چند میلی متر نزدیک به سطح خاک قرار می گیرند و در طی رشد بعدی این ساقه ها طویل شده و از آن شاخه های جانبی دیگری از محل اتصال برگهای طوقه ای به ساقه اصلی منشعب می شود (پیوست، 1381). اسفناج محصول نواحی نسبتاً سرد است و در آب و هوای خنک بهتر رشد می کند بطور کلی اسفناج در مقابل تابش زیاد آفتاب، دمای متوسط و هوایی مرطوب بهترین نتیجه را می دهد دماهای 6- تا 4- درجه را به خوبی تحمل می کند بعضی ارقام آن حتی در مقابل سرمای تا 7- درجه سانتی گراد نیز مقاوم است (پیوست، 1388). ریشه اصلی اسفناج عمیق است می تواند تا عمق 140 سانتی متری در خاک نفوذ کند از این نظر می توان این گیاه را در خاکهای شور به خوبی کشت نمود. ریشه های فرعی این گیاه دوکی شکل است و حداکثر تا 60 سانتی متری خاک پراکنده اند. برگها در ارقام مختلف دارای فرم و رنگ متفاوتی هستند و به شکل های تخم مرغی، بیضوی و یا نیزه ای وجود دارند کناره برگها می تواند کاملاً صاف و یا دندانه دار باشد. پهنک برگ نیز صاف و یا دارای چین و چروک است (پیوست، 1388). در اسفناج گلهای نر و ماده ممکن است به چند صورت زیر ظاهر شوند: الف) پایه هایی که فقط دارای گلهای نر بوده و نسبت به سایر انواع زودتر گل می دهند ب) پایه هایی که فقط دارای گلهای ماده می باشد. ج) پایه های دو جنسی که تعداد گل های نر نسبت به گل های ماده زیادتر است. د) پایه های دو جنسی که تعداد گل های ماده نسبت به گل های نر زیادتر است. (پیوست، 1388). از نظر پراکندگی گل های نر و ماده می توانند روی یک یا دو پایه قرار گیرند پایه های نر بعد از تولید دانه گرده از بین می روند ولی پایه های ماده باقی خواهند ماند و تولید بذر می کنند. اسفناج دارای دو نوع بذر می باشد، یکی بذر گرد و صاف و بدون تیغ با نام علمی Spinacea oleraceaL. Var.inermisو دیگری بذر خاردار و یا تیغ دار با نام علمی Spinacea oleracea var. spinosa (دانشور، 1389). بذر اسفناج در موقع جوانه زدن در مقابل گرمای زیاد، کمبود آب و اکسیژن بسیار حساس است. جوانه زدن بذر در دمای پایین صورت می گیرد. حتی در صفر درجه سانتی گراد. سرعت جوانه زنی بذر در دمای بیش از 15 درجه سانتی گراد کاهش یافته و در مجاورت بیش از 30 درجه سانتی گراد به کلی متوقف می شود این گیاه در مقابل زمینهای آبگیر، خشک و pHخاک بسیار حساس است. مناسب ترین pHبرای این گیاه بین 6 تا 7 است (پیوست، 1388). اسفناج دارای دوره رویش 40 تا 50 روزه است و دارای ارقام بهاره، پائیز و زمستانه است گرمای زیاد باعث زود به گل رفتن و به بذر نشستن آن و تند شدن طعم برگ ها می شود به همین علت در مناطقی که تابستان گرم دارند کشت آن در اوایل یا اواسط پائیز و در اوایل اسفندماه صورت می گیرد (سینگ و همکاران، 1386). 1-6- مزایای کود سولفات آمونیوم سولفات آمونیوم کودی اسیدزا و دو منظوره می باشد مصرف این کود برای برنج و نیز برای اکثریت محصولات زراعی در خاکهای آهکی و قلیا و در مناطق خشک و نیمه خشک به ویژه سبزی جات مفید است. چون این کود گوگرد مورد نیاز محصولات کشاورزی را نیز تامین می کند (ممیزی و سیلیسپور، 1385). این کود از ترکیب آمونیاک و اسید سولفوریک بدست می آید. به علت اسیدزایی هنگام اضافه شدن به خاک pHریزوسفر را تا حدودی پایین می اورد. این کود یکی از کودهای مناسب برای خاکهای آهکی به شمار می رود. چون هم دارای گوگرد بوده و هم اسیدزا می باشد. به دلیل داشتن نیتروژن آمونیومی به رس ها متصل و کمتر از سایر کودهای نیتروژنی از خاک شسته می شود. این کود دارای 24 درصد گوگرد و 21 درصد نیتروژن است و از نظر قیمت با توجه به میزان نیتروژن آن یکی از گرانترین کودهای نیتروژنی است، ولی مصرف آن برای محصولات باغی و سبزی و صیفی که تولید کننده به دنبال بهبود کیفیت محصولات تولیدی خود می باشد اکیداً توصیه می شود (ملکوتی و همکاران، 1387). سولفات آمونیوم دارای 24 درصد گوگرد بوده که گوگرد در تهیه پروتئین و اسیدهای آمینه به کار می رود. کمبود گوگرد در پاره ای از گیاهان نشانه هایی شبیه به کمبود نیتروژن ایجاد می کند که مربوط به کمبود تولید پروتئین در گیاه است. گوگرد هم بصورت آلی و هم به صورت معدنی، یافت می شود. گوگرد آلی از تجزیه مواد پروتئینی بدست می آید و گوگرد معدنی به صورت یون سولفات در محلول خاک یافت می شود که گوگرد را می توان به صورت سولفات آمونیوم، سولفات کلسیم و سوپر فسفات معمولی به خاک اضافه کرد (خوشخوی و همکاران، 1389). گوگرد یکی از عناصر پرمصرف و ضروری برای تمام موجودات زنده می باشد. این عنصر در تشکیل کلروفیل گیاهان، فعال کردن برخی آنزیمها، تشکیل آنزیم نیتروژناز و نیز در ساختمان برخی از ویتامین ها دخالت دارد. این عنصر باعث افزایش مقاومت گیاهان به امراض، خشکی و سرما می شود و همچنین از تجمع نیترات در گیاه جلوگیری می کند (ایرانی پور و همکاران، 1386). غلظت Fe+3 در pHبالا به حداقل خود می رسد که اکثر خاکهای کشور دارای pH بالا بوده و برای پایین آوردن pH خاک از سولفات آمونیوم استفاده می شود. در اثر کمبود آهن به علت کاهش فردوکسین و در نتیجه کاهش احیاء نیتریت، نیترات در گیاه تجمع می یابد (سولفات آمونیوم pH ریز و سفر را تا حدی پایین می آورد) (ملکوتی و همکاران، 1387). سولفات آمونیوم در صورت افزایش مصرف می تواند به سه شکل اصلی زیر، خاکهای زراعی کشور را در دراز مدت تعدیل نماید و از این طریق به افزایش عملکرد محصولات زراعی کمک نماید. 1- تعدیل تراکم میزان کربنات ها و بی کربنات ها در خاک از طریق ترکیب سولفات با سدیم و ایجاد سولفات سدیم، که در آب محلول بوده، بوسیله شستشوی با احداث زهکشی مناسب از منطقه نمو ریشه خارج می گردد، زدودن یون سدیم از خاک باعث بهبود ساختمان خاک شده و نفوذپذیری آب در اراضی تحت کشت را افزایش می دهد. 2- تعدیل واکنش خاک از طریق ترکیب با آهک موجود در خاک و خنثی نمودن خاصیت قلیایی آن. 3- کمک در ایجاد توازن بین عناصر غذایی موجود در خاک از طریق تامین گوگرد به صورت یون سولفات که تنها نوع گوگرد قابل جذب توسط ریشه گیاهان می باشد. با توجه به گستردگی خاکهای قلیایی کشور، محدود بودن ذخیره املاح گوگردی، سولفات آمونیوم دارای تمام ویژگی های لازم و مناسب برای مصرف در کشاورزی ایران می باشد (ملکوتی و همکاران، 1387). 1-7- خواص دارویی اسفناج اسفناج به مقدار کم دارای ترکیبات تیامین، ریبوفلاوین و نیاسین می باشد. بذر اسفناج خاصیت آرام بخشی دارد و در کاستن تب و التهاب روده و معده نقش مهمی دارد. بذر این گیاه دارای ترکیبات اسید اکسالیک می باشد و خوردن آن برای افرادی که ناراحتی های کلیوی و مثانه دارند توصیه نمی گردد. در اسفناج ترکیباتی وجود دارد که باعث از بین رفتن باکتری ها می گردد در واقع این گیاه آنتی باکتریال می باشد. در اسفناج ترکیباتی بنام فولاسید (Folacide) وجود دارد که برای معالجه کم خونی بسیار مفید و سودمند است (دانشور، 1389). برگ اسفناج از نظر طب قدیم ایران کمی سرد است و برخی عقیده دارند که متعادل است، یعنی نه سرد است و نه گرم. بدن را قلیایی می کند، خنک کننده است و برای پایین آوردن تب مفید است، ملین است و یبوست را برطرف می کند اسفناج به دلیل داشتن ماده ای بنام اسپیناسین، هضم غذا را تسریع می کند، این ماده باعث تحریک معده و ازدیاد ترشحات آن می شود، اسفناج تعداد گلبول های قرمز خون را افزایش می دهد، قوت غذایی اسفناج از سایر سبزی ها بیشتر است و اسفناج سبزی مفیدی برای تقویت اعصاب است و برای ورم ریه مفید است (ماهنامه کشاورزی، 1390). بدلیل کالری پایین، اسفناج جایگزین بسیار خوبی برای رژیم های لاغری است، ضد نفخ، تب بر، آنتی اکسیدان، پایین آورنده قندخون، ضد فشارخون، ضدالتهاب، مغذی می باشد، از بذر اسفناج جهت درمان التهاب کبد و زردی نیز استفاده شده است (در فریزر اسفناج تا 5 روز اثرات خود را حفظ می کند)، باعث پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی و تحلیل شبکیه چشم و افزایش فعالیتهای ادراکی و حرکتی مغز می شود (ساداتیان و همکاران، 1389). 1-8- فرضیه های تحقیق 1) قدرت جذب و ذخیره سازی نیترات و آهن در ارقام مختلف اسفناج متفاوت است. 2) میزان تجمع نیترات و آهن در اندامهای مختلف متفاوت است. 3) عملکرد و میزان بهینه نیترات و آهن در گیاه اسفناج تحت تاثیر میزان کود سولفات آمونیوم قرار دارد. 1-9- اهداف تحقیق 1. بررسی اثر مقادیر مختلف سولفات آمونیوم بر سه رقم اسفناج به منظور رسیدن به کمترین میزان نیترات و بیشترین میزان آهن در گیاه اسفناج. 2. انتخاب رقم مناسب با شرایط آب و هوایی یاسوج. 3. بررسی اثر مقادیر مختلف سولفات آمونیوم بر سه رقم اسفناج به منظور افزایش میزان عملکرد. دریافت فایل جهت کپی مطلب از ctrl+A استفاده نمایید نماید |